De sporen van de rolstoelen staan in het heilige gras gedrukt. Als je goed luistert hoor je het zoeven van de wielen. Het is een rustgevend tafereel donderdagmiddag op Wimbledon op baan veertien, in de schaduw van het machtige centercourt: rolstoeltennis. Wimbledon heeft sinds een jaar een toernooi voor rolstoelspelers. "Als je hier aanzet en je de hoepels loslaat, sta je eigenlijk al stil."
Zo'n vijftig toeschouwers zitten bij de eerste ronde van Jiske Griffioen en Aniek van Koot. De umpire spreekt over 'Miss Van Koet' en 'Miss Griffin'. Lijnrechters leunen ontspannen achterover. De Nederlandse speelsters draaien, keren, maken pirouettes, en slaan als het moment daar is. Het is soms kunst op de vierkante meter, de vele handelingen die worden verricht om in de juiste positie te komen.
Sinds vorig jaar wordt er op Wimbledon een rolstoeltoernooi gehouden in het enkelspel. Als laatste grand slam gingen ze overstag, na de US Open (vanaf 1991), de Australian Open (2002) en Roland Garros (2007). Wel heeft Wimbledon sinds 2006 een dubbeltoernooi voor rolstoelspelers. In de single op gras spelen werd lang als te belastend en te complex gezien; het gras maakt het rijden zwaar en de bal valt soms stil. Maar Wimbledon zag het rolstoeltennis professionaliseren en mondialiseren en kon niet achterblijven. "Maar het heeft te lang geduurd", zegt Dennis Sporrel, bondscoach rolstoeltennis bij de Nederlandse bond. In de eerste Wimbledon-editie versloeg Griffioen – lang de nummer één van de wereld en gezien als de troonopvolger van pionier Esther Vergeer – vorig jaar Van Koot in de finale.
Korte rally's
Het spelen op gras is nog een ontdekkingsreis voor de 'rollers'. Ook voor titelverdedigster Griffioen, die in de eerste ronde verliest van Van Koot (6-3 en 6-2). "Eigenlijk klopte er niks", zegt Griffioen, die goud won op de Paralympische Spelen in Rio de Janeiro. De rally's zijn korter, een slagenwisseling van tien is veel. "Ze moeten hier meer ballen laten gaan, omdat het moeilijker is om snel in positie te komen", zegt Sporrel. Het geeft een andere dynamiek, spelen op gras. Het gras zorgt voor een remmende werking bij het rollen. "Als je op hardcourt aanzet blijft je stoel gaan. Als je hier aanzet en je de hoepels loslaat, sta je eigenlijk al stil", zegt Griffioen (32). "Je moet veel meer energie leveren om vooruit te komen en goed voor een bal te komen."
Op een trainingslocatie in de buurt van Wimbledon speelde Van Koot (26) deze week op banen waar het gras relatief lang was. "Ik kon nog beter op het grasveld van mijn oma tennissen." Op Wimbledon is het voordeel dat ze pas in de tweede week in actie komen, zegt ze: rond de baseline is het gras dan door de overmatige belasting afgestorven. Van Koot, nummer vier van de wereld. "Dat is beter, dan kan je sneller bewegen."
De winnaar op Wimbledon krijgt 32.000 pond, ruim 36.000 euro. Toch staat het spelen op gras internationaal nog in de kinderschoenen, voorbereidingsevenementen zijn er nauwelijks. De eerste werd vorige week gehouden in Londen. De Nederlandse spelers hopen dat het grastoernooi van Rosmalen – net als het ABN Amro-toernooi in Ahoy – op termijn ook een rolstoeltoernooi zal gaan organiseren.
Door de lagere stuit en het doorschieten van de bal worden andere slagen gevraagd. Nederlandse coaches analyseerden na de eerste ervaringen vorig jaar welke het beste werken op gras, vertelt Sporrel. De conclusie: een goede slice backhand en dropshot kunnen dodelijk zijn, de bal komt dan bijna niet meer op. Maikel Scheffers past zijn spel erop aan, vertelt hij na zijn nederlaag in de eerste ronde. "Ik slice meer dan ik normaal zou doen." Door de lage stuit en het lastigere positioneren met de rolstoel moet je sneller anticiperen, zegt Scheffers, voormalig nummer één van de wereld. "Je moet verder vooruit denken dan op hardcourt."
Bandenspanning
Qua materieel worden er weinig veranderingen doorgevoerd op gras. Wel past Scheffers zijn bandenspanning aan op het gras. "Je zou zeggen: hoe harder hoe beter. Ik heb hier juist iets minder lucht in de band dan normaal. De band wordt dan iets breder, waardoor ik meer gevoel heb met het gras en ik soepeler ben en makkelijker de draai kan maken." Waar hij op gravel en hardcourt zijn banden tussen de 8 en de 9 bar heeft, had hij ze donderdag op Wimbledon op 7,5. Maar het verschilt per speler. Griffioen heeft de banden op 8 bar, net als op hardcourt en gravel. Van Koot heeft ze op 7 bar en past de bandenspanning ook niet aan voor gras. Scheffers zet het anti-tipwiel – dat achterop de stoel zit geïnstalleerd en voorkomt dat spelers bij hard optrekken achterover vallen – iets hoger zodra hij op gras speelt. Zo is er meer marge met de voorwielen. "Je wil die speling houden voor het moment dat je een polletje tegenkomt, zodat je niet vast komt te zitten."
De rolstoeltennissers moeten zich ook aan de strikte kledingvoorschriften houden: alles wit. Van Koot: "Verschrikkelijk, ik houd niet van wit. Ik speel altijd in zwart."
(Bron: NRC)